Του Βασίλη Αθανασίου*
Η χαμηλή ωοθηκική εφεδρεία (ovarian reserve), δηλαδή το περιορισμένο απόθεμα των ωοθηκών σε ωοθυλάκια, είναι μία από τις αιτίες αδυναμίας μιας γυναίκας να συλλάβει με φυσικό τρόπο. Η αξιολόγηση της ωοθηκικής εφεδρείας γίνεται με τη μέτρηση των επιπέδων ορού της αντιμυλλέριου ορμόνης (Anti-MüllerianHormone – AMH). Πρόκειται για έναν τύπο πρωτεΐνης που παράγεται και από τα δύο φύλα. Στις γυναίκες παράγεται από τα κύτταρα της κοκιώδους στοιβάδας των ωοθυλακίων της ωοθήκης.
Έχει αποδειχθεί ότι τα επίπεδα της AMH απεικονίζουν με υψηλή ακρίβεια το ωοθυλακικό απόθεμα – και εμμέσως αυτό των ωαρίων της γυναίκας. Το φυσιολογικό εύρος AMH κυμαίνεται από 1 έως 3 ng/ml. Υπέρβαση των φυσιολογικών τιμών ενδέχεται να υποδηλώνει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μία ορμονική πάθηση που θεωρείται από τις συχνότερες αιτίες υπογονιμότητας της γυναίκας. Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει ασταθείς εμμηνορυσιακούς κύκλους, ακμή, λιπαρότητα του δέρματος, παχυσαρκία, υπερτρίχωση, δυσκολία στην γονιμότητα και αποβολές. Η συχνότητα των πολυκυστικών ωοθηκών αφορά περίπου το 20% του γυναικείου πληθυσμού αλλά μόνο το 7% αυτών εμφανίζουν την βαρύτερη μορφή, δηλαδή το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Χαμηλές τιμές της ορμόνης δεν αποτελούν από μόνες τους αιτία υπογονιμότητας. Αν η γυναίκα που ενδιαφέρεται να τεκνοποιήσει έχει χαμηλά επίπεδα AMH καλείται να αποφασίσει με την συνδρομή του θεράποντα ιατρού τον τρόπο που θα το επιδιώξει. Η άμεση εντατικοποίηση της προσπάθειας σύλληψης με φυσικό τρόπο και στη συνέχεια εξωσωματική γονιμοποίηση με τα κρυοσυντηρημένα ωάριά της είναι η πλέον δόκιμη μέθοδος πριν αποφασιστεί η δωρεά ωαρίων.
Η αξιολόγηση της AMH να γίνεται στο πλαίσιο ελέγχου γονιμότητας και ενδείκνυται σε γυναίκες που ύστερα από ένα χρονικό διάστημα δεν κυοφόρησαν. Το διάστημα αυτό είναι οι 12 μήνες για τις γυναίκες ηλικίας κάτω των 35 ετών και οι 6 μήνες για γυναίκες ηλικίας άνω των 35 ετών. Επίσης προτείνεται σε γυναίκες κάθε ηλικίας που πρόκειται να υποβληθούν σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, ως δείκτης πιθανοτήτων επιτυχίας της προσπάθειας, καθώς και σε πρώην πάσχουσες από νεοπλασματικές ασθένειες ή σε υποβληθείσες σε εγχείρηση ωοθηκών ή ενδομητρίου, εφόσον ενδιαφέρονται να γνωρίζουν σε ποιο επίπεδο βρίσκεται πλέον η αναπαραγωγική τους ικανότητα.
Η μέτρηση των επιπέδων της ΑΜΗ είναι μια εργαστηριακή εξέταση που μπορεί να γίνει εύκολα και με λογικό κόστος σε οποιαδήποτε φάση του κύκλου και δεν επηρεάζεται από καμία λήψη φαρμάκου. Θεωρείται δε ένα πολύτιμο διαγνωστικό εργαλείο για τον ειδικό της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
*Ο κ. Βασίλειος Αθανασίου είναι Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Συνιδρυτής & Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου Εξωσωματικής Αθηνών