Δρ. Εύη Βογιατζή, BSc, MSc, DEA, PhD
Γενετίστρια Κλινικός Εμβρυολόγος
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE, 2018), περισσότερα από επτά εκατομμύρια παιδιά έχουν έρθει στη ζωή μετά από Ιατρική Υποβοήθηση, υπερνικώντας ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών που μπορεί να προκύψει σε ένα ζευγάρι σε οποιαδήποτε στιγμή της αναπαραγωγικής του ηλικίας. Σε μια πολύχρονη πορεία σαράντα ετών, έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί ιατρικές και εμβρυολογικές τεχνικές, φαρμακευτικά και καλλιεργητικά μέσα, η δομή και η οργάνωση των Μονάδων Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ενώ σημαντικότατα γίνεται χρήση ολοένα και πιο εξειδικευμένων μηχανικών και λογισμικών εργαλείων για τη διασφάλιση του υψηλότερου δυνατού ποσοστού κλινικής κύησης και γέννησης.
Σε ένα κύκλο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης, τα έμβρυα αναπτύσσονται σε εξειδικευμένα καλλιεργητικά μέσα και σε επωαστές σταθερών συνθηκών περιβάλλοντος, ενώ συμβατικά ο έλεγχος γονιμοποίησης και η αξιολόγηση της εξέλιξης των εμβρύων πραγματοποιείται από τον εμβρυολόγο, αφαιρώντας το τρυβλίο από τον επωαστή και ελέγχοντας την καλλιέργεια κάτω από υψηλή μεγέθυνση στο μικροσκόπιο. Στο πλαίσιο της εξέλιξης των Τεχνολογιών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ορόσημο αποτελεί η εφαρμογή συστημάτων ταυτόχρονης επώασης και παρακολούθησης των εμβρύων, όπως το νεότερο απόκτημα του Κέντρου μας, το Εμβρυοσκόπιο νέας γενιάς (EmbryoScope+R, Vitrolife).
Το EmbryoScope+R είναι ένα κλειστό και απόλυτα ελεγχόμενο σύστημα επώασης, που επιτρέπει τη ταυτόχρονη ψηφιακή παρακολούθηση της εξέλιξης των εμβρύων, αποφεύγοντας οποιαδήποτε διαδικασία μετακίνησης ή έκθεσής τους σε περιβαλλοντικές διακυμάνσεις. Η εφαρμογή τέτοιων πρώιμων συστημάτων στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή έχει ξεκινήσει από το 2009, με τα αρχικά μοντέλα να φέρουν λιγότερες δυνατότητες και μικρότερη χωρητικότητα σε θέσεις εμβρύων, ενώ υπολογίζεται ότι έχει χρησιμοποιηθεί συνολικά σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η παρακολούθηση των εμβρύων στο συγκεκριμένο σύστημα, πραγματοποιείται μέσω περιοδικών λήψεων πολυεστιακής ψηφιακής εικόνας και αυτή η δυνατότητα μας παρέχει σημαντικότατες πληροφορίες όχι μόνο για τις ποιοτικές παραμέτρους των εμβρύων αλλά και για τα χρονικά σημεία ενδιαφέροντος με την εξέλιξη των κυτταρικών διαιρέσεων. Μέσω της καινοτόμου προσέγγισης του σύγχρονου αυτού επωαστή, η κάμερα-μικροσκόπιο που ενσωματώνεται στο σύστημα λαμβάνει εικόνες ανά 10 λεπτά δημιουργώντας μια βάση δεδομένων έως και 1000 ψηφιακών αποτυπώσεων ανά έμβρυο. Η περιοδικότητα και ο όγκος των δεδομένων που συλλέγονται για κάθε περίπτωση, επιτρέπει τη δημιουργία ενός βίντεο “time–lapse” με την πορεία ανάπτυξης του πρώιμου εμβρύου, προσφέροντας έτσι σημαντική πληροφόρηση για τη διασφάλιση ενός καλύτερου ποσοστού επιτυχίας, όπως υποστηρίζεται και από τις σχετικές κλινικές μελέτες. Επιπρόσθετα όμως, μας δίδεται η δυνατότητα να παρακολουθήσουμε και να συλλέξουμε επιπλέον πληροφορίες για κύκλους Εξωσωματικής Γονιμοποίησης με αρνητική έκβαση ή με ακούσια διακοπή της ανάπτυξης του κυήματος.
Όλες οι παραπάνω πληροφορίες μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω, όπου με τη χρήση υπολογιστικών μοντέλων πρόβλεψης και Τεχνητής Νοημοσύνης, δίδονται τεκμηριωμένες ενδείξεις ως προς τη δυναμική εμφύτευσης ενός εμβρύου ανάλογα με τη πορεία ανάπτυξης του. Το EmbryoscopeR επομένως, μας δίνει τη δυνατότητα επικουρικής χρήσης του ενσωματωμένου λογισμικού, αξιοποιώντας και συνδυάζοντας δεδομένα που προκύπτουν από χιλιάδες κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης και αναγνωρίζοντας πρότυπα που είναι πιθανότερο να αποδώσουν ένα θετικό κλινικό αποτέλεσμα με εγκυμοσύνη.
Η διεθνής Επιστημονική κοινότητα έχει διεξάγει ανά τα χρόνια σχετικές έρευνες για την αξιολόγηση των συστημάτων επώασης και παρακολούθησης των εμβρύων, εστιάζοντας στα δυνητικά οφέλη εφαρμογής της εν λόγω τεχνολογίας. Οι συσχετισμοί που έχουν αναδειχθεί ως προς την κλινική έκβαση ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης, δηλαδή την επιτυχή εμφύτευση, κύηση και ζωντανή γέννηση, είναι θετικοί με τη χρήση του EmbryoscopeR. Αναλυτικά, έξι ερευνητικές μελέτες, συμπεριλαμβανομένων τριών τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών με περισσότερους από 1500 συμμετέχοντες, ανέδειξαν:
- Στατιστικά σημαντική βελτίωση των ποσοστών εμφύτευσης των εμβρύων με τη χρήση κλειστών συστημάτων παρακολούθησης όπως το σύστημα EmbryoscopeR (1-5)
- Μείωση του ποσοστού αποβολών (1,3,6)
- Μείωση του χρόνου προσπάθειας μέχρι την επιτυχή έκβαση της κλινικής κύησης (1)
- Αύξηση των ποσοστών γέννησης ζώντος νεογνού σε σχέση με τους συμβατικούς επωαστές και τις καλλιέργειες (7)
- Βελτίωση έως 30% στα ήδη διαμορφωμένα ποσοστά επιτυχούς εμφύτευσης (8,9) μέσω της δυνατότητας παρατήρησης των πρώτων κυτταρικών διαιρέσεων του εμβρύου και ειδικότερα των χρονικών σημείων και της ομαλότητας αυτών
Η ευρεία εφαρμογή του στην Υποβοήθηση της Αναπαραγωγής έχει εγκριθεί από τους σχετικούς Ευρωπαϊκούς και Παγκόσμιους φορείς, με διαπιστευμένη ασφαλή χρήση σε έμβρυα αλλά και σημαντικότερα ως προς την υγεία των παιδιών που προκύπτουν μετά τη χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας (10).
Βιβλιογραφία:
- Rubio I, Galán A, Larreategui Z, Ayerdi F, Bellver J, Herrero J, Meseguer M. Clinical validation of embryo culture and selection by morphokinetic analysis: a randomized, controlled trial of the EmbryoScope. Fertil Steril 2014;102(5):1287-1294.e5.
- Meseguer M, Rubio I, Cruz M, Basile N, Marcos J, Requena A. Embryo incubation and selection in a time-lapse monitoring system improves pregnancy outcome compared with a standard incubator: a retrospective cohort study. Fertil Steril 2012;98(6):1481-9.e10.
- Kovacs P, Matyas S, Forgacs V, Sajgo A, Rarosi F, Pribenszky C. Time-lapse embryo selection for single blastocyst transfer – results of a multicentre, prospective, randomized clinical trial Fertil Steril 2013;100:S90.
- Siristatidis C, Komitopoulou MA, Makris A, Sialakouma A, Botzaki M, Mastorakos G, Salamalekis G, Bettocchi S, Palmer GA. Morphokinetic parameters of early embryo development via time lapse monitoring and their effect on embryo selection and ICSI outcomes: a prospective cohort study. J Assist Reprod Genet 2015;32(4):563-70.
- Goodman LR, Goldberg J, Falcone T, Austin C, Desai N. Does the addition of time-lapse morphokinetics in the selection of embryos for transfer improve pregnancy rates? A randomized controlled trial. Fertil. Steril 2016;105:275-285.
- Kahraman S, Cetinkaya M, Pirkevi C, Yelke H, Kumtepe Y. Comparison of blastocyst development and cycle outcome in patients with eSET using either conventional or time lapse incubators. A prospective study of good prognosis patients. J Reprod Stem Cell Biotechnol 2013;3:55-61.
- Pribenszky C, Nilselid AM, Montag M. Time-lapse culture with morphokinetic embryo selection improves pregnancy and live birth chances and reduces early pregnancy loss: a meta-analysis. Reproductive BioMedicine Online 2017;35(5):511-520.
- Edwards RG, Fishel SB, Cohen J, Fehilly CB, Purdy JM, Slater JM, Steptoe PC, Webster PM. Factors affecting the success of in vitro fertilization for alleviating human infertility. J In Vitro Fert Embryo Transf 1984;1:3-23.
- Edwards RG, Beard HK. Is the success of human IVF more a matter of genetics and evolution than growing blastocysts. Hum Reprod 1999;14:1-4.
- Insua MF, Cobo AC, Larreategui Z, Ferrando M, Serra V, Meseguer M. Obstetric and perinatal outcomes of pregnancies conceived with embryos cultured in a time-lapse monitoring system. Fertil Steril 2017;108(3):498-504.