Close Ask the doctor popup form

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ

Η επικοινωνία σας είναι εμπιστευτική. Η ομάδα των ιατρών/συντονιστών εξωσωματικής γονιμοποίησης θα σας απαντήσει το συντομότερο δυνατό.

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Η νομοθεσία για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή (MAR) θεωρείται μία από τις πιο φιλελεύθερες και φιλικές προς τον ασθενή στην Ευρώπη.

Περιλαμβάνει όλες τις μεθόδους τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI), χειρουργική ανάκτηση σπέρματος (διαδερμική αναρρόφηση σπέρματος μέσω της επιδιδυμίδας – PESA, εξαγωγή ορχικού σπέρματος – TESE, μικροχειρουργική αναρρόφηση σπερματοζωαρίων – MESA), ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος (ICSI), κύκλοι δωρεάς σπέρματος ή ωαρίων, αριθμός εμβρύων προς μεταφορά, προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT), παρένθετη μητρότητα κ.λπ.

Η ελληνική νομοθεσία επικεντρώνεται στη διασφάλιση ότι η εφαρμογή των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι προς το συμφέρον του κυοφορούμενου παιδιού.

Ο πρώτος νόμος στον τομέα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θεσπίστηκε το 2002 (Νόμος 3089/2002), ενώ ένας δεύτερος νόμος (νόμος 3305/2005) ρυθμίζει τις θεραπείες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (MAR).

Ο πρόσφατος νόμος 4958 (Νόμος 4958/2022) θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός διότι:

αυξάνει το όριο ηλικίας για τις γυναίκες έως τα 54 έτη
καταργεί την αποκλειστική ανωνυμία του τρίτου δότη
παρατείνει τη διάρκεια της κρυοσυντήρησης των δειγμάτων κρυοσυντηρημένου γενετικού υλικού

Γενικά θέματα

Η ιατρικώς υποβοηθούμενη ανθρώπινη αναπαραγωγή επιτρέπεται σε περίπτωση αδυναμίας απόκτησης παιδιών με φυσικό τρόπο ή για να

Το νομικό πλαίσιο συναινεί στην τεχνητή αναπαραγωγή για τα ζευγάρια που συμβιώνουν, τα παντρεμένα ζευγάρια ή σε άγαμη ή ελεύθερη γυναίκα. Σύμφωνα με τα νομοθετικά πλαίσια σε άλλες χώρες της ΕΕ, όποτε η συγκατάθεση για τη χρήση αυτών των τεχνικών δίνεται σε ελεύθερες γυναίκες, καλύπτει επίσης τις ελεύθερες γυναίκες που αυτοπροσδιορίζονται ως ομοφυλόφιλες. Η εν λόγω ιατρική βοήθεια στην Ελλάδα είναι επιτρεπτή υπό την προϋπόθεση ότι το άτομο που δέχεται τη βοήθεια βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία.

Γυναίκες ηλικίας έως 54 ετών μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μετά από ειδική συγκατάθεση και άδεια από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

Για όλες τις τεχνικές και μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, σε περίπτωση άγαμων ζευγαριών ή ελεύθερων γυναικών, απαιτείται συμβολαιογραφική πράξη ώστε να έχουν πρόσβαση στην ενδεικνυόμενη θεραπεία.

Γυναίκα	<35 ετών	35>x<40 – 1ος κύκλος	35>x<40 – 2ος κύκλος και άνω	35>x<40 – 3ος κύκλος και άνω	>40 ετών	Όλες οι ηλικίες για τη θεραπεία δωρεάς ωαρίων
ΕΜΒΡΥΟΜΕΤΑΦΟΡΑ	1 or 2 έμβρυα	2 έμβρυα	2 έμβρυα	3 έμβρυα	4 έμβρυα	2 έμβρυα

Η συγκατάθεση για όλες τις σχετικές θεραπείες και διαδικασίες πρέπει πάντα να δίνεται γραπτώς και μετά από κατάλληλη ενημέρωση για τους κινδύνους και τις συνέπειες των τεχνικών τεχνητής αναπαραγωγής. Γαμέτες, έμβρυα, κύηση και σχετικές ενδιάμεσες διαδικασίες δεν μπορούν να είναι αντικείμενα μιας σύμβασης που συνεπάγεται οικονομική ανταπόδοση.

Απαγορεύονται οι ακόλουθες διαδικασίες: κλωνοποίηση ανθρώπου για αναπαραγωγικούς λόγους και επιλογή φύλου. Το τελευταίο επιτρέπεται μόνο για την αποφυγή κληρονομικών ασθενειών που μεταδίδονται από το φύλο.

Ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος (PGT)M επιτρέπεται μετά από συγκατάθεση και άδεια της Εθνικής Αρχής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, προκειμένου να αποφευχθεί η μεταβίβαση ορισμένων γενετικών ασθενειών ή διαταραχών στο παιδί (PGT-M, PGT-SR ή PGT-A). Ο PGT-A μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίσει τα αίτια της υπογονιμότητας σε ζευγάρια με καθ’ έξιν αποβολές ή αποτυχίες μετά από κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης (τουλάχιστον τρεις αποτυχημένες προσπάθειες)

Ετερόλογη τεχνητή γονιμοποίηση

H ετερόλογη γονιμοποίηση επιτρέπεται όταν για την τεχνητή γονιμοποίηση χρησιμοποιείται το σπέρμα ή τα ωάρια τρίτου δότη/δότριας, επειδή και οι δύο σύντροφοι έχουν δώσει τη γραπτή συγκατάθεσή τους για τη θεραπεία, έχουν την πατρότητα του παιδιού, ακόμη και αν το παιδί δεν έλκει τη δική τους καταγωγή.

Οι δότες σπέρματος πρέπει να είναι έως 40 ετών, ενώ οι δότριες ωαρίων πρέπει να είναι έως 35 ετών. Επιτρέπεται η χρήση μόνο κατεψυγμένων δειγμάτων σπέρματος.

Οι υποψήφιοι δότες πρέπει να υποβάλλονται σε κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις και δεν είναι επιλέξιμοι εάν πάσχουν από γενετικές ή μολυσματικές ασθένειες, ή εάν έχουν επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό ή ορμονικές διαταραχές.

Για τις δότριες ωαρίων, το Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών ζητά πρόσθετες εξετάσεις που συνιστώνται από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE).

Το Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών δε διαθέτει δικούς του δωρητές σπέρματος, αλλά συνεργάζεται με έγκυρες και πιστοποιημένες τράπεζες κρυοσυντήρησης ανδρικού γενετικού υλικού, είτε στην Ελλάδα (Cryogonia), είτε στην Ευρώπη ( Cryos International, European Sperm Bank, Ceifer BioBanco).

Για τους κύκλους δωρεάς ωαρίων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είτε ωάρια από φρέσκους κύκλους είτε υαλοποιημένα ωάρια που έχουν θερμανθεί. Για τη δεύτερη περίπτωση συνεργαζόμαστε με πιστοποιημένες τράπεζες κρυοσυντήρησης στην Κύπρο (Cryos International, Κύπρος) ή σε άλλες χώρες στην Ευρώπη (Ovobank Ceifer BioBanco)

Μέχρι το 2022, η ταυτότητα του δότη αναπαραγωγικού υλικού ήταν αυστηρά ανώνυμη και δεν μπορούσε να αποκαλυφθεί στα άτομα που θέλουν να αποκτήσουν παιδί. Οι ιατρικές πληροφορίες σχετικά με το δότη/τη δότρια τηρούνταν αυστηρά εμπιστευτικές. Η πρόσβαση στις πληροφορίες ιατρικού ιστορικού επιτρεπόταν μόνο για το ιατρικό όφελος του παιδιού.

Από το 2022 υπάρχουν περισσότερες επιλογές. Οι δότες μπορεί να είναι ανώνυμοι ή επώνυμοι (ανοικτοί δότες) ή μπορεί να είναι στενοί συγγενείς εξ αίματος σε πλάγια γραμμή.

Για τις περιπτώσεις που εξαιρούνται οι συγγενείς εξ αίματος (ενώ η ταυτότητα είναι γνωστή), η ταυτότητα του παιδιού και των γονέων του δεν αποκαλύπτεται ποτέ στο δότη/στη δότρια και ακολουθούνται αυστηρά εμπιστευτικά πρωτόκολλα.

Παρένθετη μητρότητα

Η ελληνική νομοθεσία διαφέρει σημαντικά από τη συντριπτική πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών, οι νομοθεσίες των οποίων απαγορεύουν οποιαδήποτε μορφή παρένθετης μητρότητας. Η μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων σε άλλη γυναίκα και η εγκυμοσύνη της επιτρέπεται με δικαστική άδεια πριν από τη μεταφορά.

Η άδεια εκδίδεται μετά από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί («ανάδοχος μητέρα»), υπό την προϋπόθεση, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχει γραπτή συμφωνία μεταξύ των δύο μερών και επιβεβαιώνεται ότι η ανάδοχος μητέρα είναι ιατρικά ανίκανη να συλλάβει.

Η παρένθετη μητέρα δεν πρέπει να έχει υπερβεί το 54ο έτος της ηλικίας της (1704/2022, 5524/Τ.Β’/26.10.2022), να μην έχει υποβληθεί σε περισσότερες από δύο καισαρικές τομές και να μην ανήκουν τα γονιμοποιημένα ωάρια σε αυτή (την παρένθετη μητέρα).

Για τις παρένθετες μητέρες ηλικίας 50-54 ετών, προκειμένου να προστατευθεί η ευημερία του παιδιού που πρόκειται να γεννηθεί, μια πρόσθετη ειδική συγκατάθεση και άδεια από την Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής είναι υποχρεωτική, με βάση την απόδειξη της καλής κατάστασης της υγείας της.

Η συμφωνία πρέπει να είναι χωρίς οικονομικό όφελος για την τελευταία. Ο νόμος διευκρινίζει ότι τα ακόλουθα δε συνιστούν οικονομικό όφελος: α. η πληρωμή των εξόδων που συνεπάγεται η επίτευξη μιας εγκυμοσύνης, η περίοδος κύησης, ο τοκετός και η περίοδος μετά τον τοκετό, και β. κάθε τυχαία απώλεια κέρδους από την κυοφορούσα γυναίκα λόγω απουσίας από την εργασία της, ή της απώλειας των αποδοχών μισθωτής εργασίας που έχασε λόγω απουσίας που σχετίζεται με το σκοπό της εγκυμοσύνης, της κύησης, του τοκετού ή της λοχείας.

Μία από τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση της δικαστικής άδειας για την παρένθετη μητρότητα ήταν το γεγονός ότι τόσο η παρένθετη μητέρα όσο και οι ανάδοχοι γονείς πρέπει να είναι υποχρεωτικά Έλληνες πολίτες ή μόνιμοι κάτοικοι της Ελλάδας.

Μετά από τροποποίηση της ανωτέρω διάταξης, η παρένθετη μητρότητα επιτρέπεται πλέον διαζευκτικά είτε σε αιτούντες είτε σε παρένθετες μητέρες που έχουν τη μόνιμη ή προσωρινή κατοικία τους στην Ελλάδα, επεκτείνοντας έτσι τη δυνατότητα αυτή και στις υποψήφιες ή παρένθετες μητέρες που έχουν τη μόνιμη κατοικία τους εκτός Ελλάδας.

Σύμφωνα με το νέο αυτό καθεστώς, η παρένθετη μητρότητα στην Ελλάδα είναι ανοικτή και για τους αλλοδαπούς, ενώ η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες παγκοσμίως που παρέχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη ρύθμιση, τη διευκόλυνση και την επιβολή της παρένθετης μητρότητας με την παροχή νομικής προστασίας στους υποψήφιους γονείς, ακόμη και αν προέρχονται από το εξωτερικό.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα μπορείτε να βρείτε εδώ

Μεταθανάτια γονιμοποίηση

Η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μετά το θάνατο του/της συζύγου ή του/της συντρόφου επιτρέπεται μόνο εάν πληρούνται και οι δύο ακόλουθες προϋποθέσεις: α. ο/η σύζυγος ή ο/η σύντροφος έπασχε από ασθένεια που είτε μπορούσε να επηρεάσει την απόδοση της γονιμότητας είτε έθετε σε κίνδυνο τη ζωή του/της, και β. ο/η σύζυγος ή ο/η σύντροφος είχε συναινέσει μέσω συμβολαιογραφικού εγγράφου για μεταθανάτια γονιμοποίηση. Η τεχνητή γονιμοποίηση πραγματοποιείται όχι νωρίτερα από έξι μήνες και όχι μετά από δύο έτη από το θάνατο του συζύγου ή του συντρόφου.

Κρυοσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια

Οι ασθενείς που καταφεύγουν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή θα πρέπει να αποφασίζουν από κοινού και να δηλώνουν εγγράφως την επιθυμία τους για το μέλλον του κρυοσυντηρημένου αναπαραγωγικού υλικού.

Οποιοδήποτε κρυοσυντηρημένο αναπαραγωγικό υλικό που δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τη δική τους θεραπεία (πλεόνασμα) μπορεί:

να χρησιμοποιηθεί για ανώνυμη δωρεά για τη θεραπεία γονιμότητας άλλων ασθενών που αποφασίζει ο γιατρός ή η μονάδα γονιμότητας
να χρησιμοποιηθεί για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς
να καταστραφεί

Σύμφωνα με το Νόμο 4958/2022, η κρυοσυντήρηση μπορεί να διαρκέσει έως και 5 έτη. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου πρέπει να υπογραφεί νέο έντυπο συγκατάθεσης το οποίο αποστέλλεται στην τράπεζα κρυοσυντήρησης (Cryopreservation Bank – C.B.), για την παράταση της κρυοσυντήρησης.

Η αίτηση αυτή πρέπει να ανανεώνεται κάθε 5 χρόνια σε περίπτωση επιθυμίας χωρίς συγκεκριμένη χρονική δέσμευση, υπό τον όρο της καταβολής των ετήσιων τελών αποθήκευσης, όπως ορίζονται από την τράπεζα κρυοσυντήρησης.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει πλέον ενδιαφέρον για κρυοσυντήρηση, το κρυοσυντηρημένο υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για έρευνα και θεραπευτικούς σκοπούς ή να καταστραφεί, σύμφωνα με την τελική βούληση και απόφαση των ασθενών.

Εάν δεν υπάρχει η παραπάνω κοινή δήλωση, καθώς και σε περίπτωση διαφωνίας σχετικά με τη χρήση τους, διαζύγιο, ακύρωση του γάμου, χωρισμός, λύση ή καταγγελία του συμφώνου συμβίωσης, τερματισμός του ελεύθερου συνειρμού, τα ζυγωτά και τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται ή χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς ή καταστρέφονται, μετά από απόφαση της αρχής, κατόπιν αιτήματος της τράπεζας κρυοσυντήρησης.

Στην περίπτωση των προαναφερθέντων περιστάσεων, το μη γονιμοποιημένο αναπαραγωγικό υλικό (γαμέτες, σπέρμα ή μη γονιμοποιημένα ωάρια) δεν καταστρέφονται, αλλά διατηρούνται και χρησιμοποιούνται από το πρόσωπο στο οποίο ανήκουν.

Τα γονιμοποιημένα ωάρια και τα ζυγωτά καταστρέφονται υποχρεωτικά μετά τη συμπλήρωση της 14ης ημέρας μετά τη γονιμοποίηση, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πιθανή ενδιάμεση περίοδος κρυοσυντήρησης.

Επικοινωνήστε μαζί μας: