Το ενδομήτριο είναι ο ιστός που καλύπτει την κοιλότητα της μήτρας σαν χαλί όπου θα εμφυτευτεί το έμβρυο. Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία εντοπίζεται ιστός πανομοιότυπος με το τοίχωμα της μήτρας (ενδομήτριο) εκτός της μήτρας, ιδίως στην πυελική κοιλότητα. Ο ιστός αυτός μπορεί να αναπτυχθεί σε όργανα όπως οι ωοθήκες, η μήτρα, τα εντερικά και πυελικά τοιχώματα προκαλώντας φλεγμονή και πόνο.
Κατά τη διάρκεια κάθε κύκλου, όταν ένα ωάριο δε γονιμοποιείται και δεν επέρχεται εμφύτευση ή εγκυμοσύνη, ο εσωτερικός βλεννογόνος της μήτρας απορρίπτεται με αιμορραγία μέσω της κολπικής κοιλότητας (περίοδος ή έμμηνος ρύση). Σε περίπτωση όμως που το τοίχωμα έξω από τη μήτρα υποστεί ρήξη, το αίμα δεν μπορεί να εξέλθει από το σώμα, δημιουργώντας έτσι φλεγμονή και πόνο. Η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει τις γυναίκες σωματικά, κοινωνικά και ψυχικά. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η δυσμηνόρροια και η επώδυνη ωορρηξία, η μη φυσιολογική αιμορραγία, ο πόνος κατά ή μετά τη σεξουαλική επαφή, ο κοιλιακός πόνος, η κόπωση και ενδεχομένως η υπογονιμότητα.
Περίπου το 10% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία παρουσιάζει συμπτώματα ενδομητρίωσης και ένα 30-40% από αυτές μπορεί να μην μπορέσει ποτέ να αποκτήσει παιδιά. Επιπλέον, το 50% των υπογόνιμων γυναικών πάσχουν από ενδομητρίωση. Προς το παρόν δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για την ενδομητρίωση και η διάγνωση γίνεται λαπαροσκοπικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τη στιγμή που αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα, χρειάζονται κατά μέσο όρο 8,5 χρόνια μέχρι την πλήρη διάγνωση.
Η αδενομύωση είναι μια παθολογική κατάσταση όπου ο ενδομητρικός ιστός διεισδύει στο τοίχωμα της μήτρας. Εμφανίζεται σε γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία και είναι καλοήθης νόσος. Μερικές φορές υπάρχουν συμπτώματα όπως πόνος στην περίοδο (δυσμηνόρροια), αυξημένη ροή αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου και επίσης αυξημένο μέγεθος της μήτρας. Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες σχετικά με την αδενομύωση, όπως γενετικοί παράγοντες που σχετίζονται με την ανάπτυξη του εμβρύου στη μήτρα κατά τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης.
